PERJUANGAN DATO MAHARAJA LELA DI PERAK
LATAR BELAKANG
Dato’ Maharaja Lela ialah Orang Besar Berlapan Perak dan penghulu di Pasir Salak.
Pada November 1874 Perak menerima Residen British iaitu J.W.W.Birch hasil daripada Perjanjian Pangkor.
Pelantikan itu menimbulkan konflik antara Birch, sultan dan pembesar Perak yang mencetuskan kebangkitan di Pasir Salak.
FAKTOR PENENTANGAN J.W.W BIRCH
J.W.W Birch
a) Mengambil Hak Mengutip Cukai
Pada 24 Julai 1875 Birch memaksa Sultan Abdullah menandatangani
pengisytiharan yang membolehkan British mengambil hak mengutip cukai.
Sultan Abdullah diugut akan diturunkan takhta jika enggan menandatangani
pengisytiharan. Birch membakar rumah Raja Ngah Orang Besar Perak kerana
meneruskan kutipan cukai timah di Bidor.
b) Mencabar Ketuanan Melayu
Kemarahan sultan dan pembesar Perak memuncak pada 2 Oktober 1875.
Sultan Abdullah didesak menandatangani perisytiharan penyerahan kuasa
kepada British. Kuasa mentadbir negeri diserah kepada Residen. Residen
berkuasa melantik hakim, mengurus kutipan cukai dan melantik penghulu.
c) Memperkenalkan Cukai Baru
Birch bertindak sesuka hati dengan Birch memperkenalkan cukai baru
seperti cukai padi, perahu atap, senjata dan bayaran permit untuk
membalak. Setiap isi rumah dikehendaki membayar 2 dolar sebagai cukai
kelamin.
d) Mencabuli Adat Resam
Birch dibenci oleh sultan dan pembesar-pembesar Perak apabila beliau
mengharamkan amalan perhambaan yang menjadi adat resam Melayu. Birch
sengaja menimbulkan permusuhan apabila menyimpan hamba-hamba perempuan
dirumahnya.
PERISTIWA PENENTANGAN
Ahli-Ahli Mesyuarat Untuk Menghapuskan J.W.W Birch
Raja Abdullah, Raja Ismail dan Dato’ Maharaja Lela telah bermesyuarat
di Durian Sebatang. Mereka mengambil keputusan untuk membunuh Birch.
Dato’ Maharaja Lela dan pengikutnya Dato’ Sagor, Pandak Indut dan
Sepuntum menawarkan diri untuk membunuhnya, mereka berazam menghalau
British keluar dari bumi Perak.
Tempat Birch Di Bunuh
Kubu Dato’ Maharajalela
KESAN PENENTANGAN
Pada tahun 1877 Dato’ Maharaja Lela, Dato’ Sagor, Pandak Indut dan Sepuntum dihukum gantung sampai mati di Matang, Perak. Sultan Abdullah dan Ngah Ibrahim dibuang negeri ke Pulau Seychelles di Lautan Hindi. Raja Ismail dibuang negeri ke Johor.British tegas menghapuskan kebangkitan di Perak menunjukkan keangkuhannya sebagai kuasa penjajah. Dato’ Maharaja Lela menjadi simbol kepahlawanan orang Melayu.
No comments:
Post a Comment